Don Tehlikesi Olunca Bahçelerde Ateş Yakılmalıdır
Malatya'da son günlerde hafif ve orta şiddette don meydana gelmesi ve bundan kayısı çiçeklerinin zarar görmemesi için çiftçilerin bilgili ve bilinçli olması isteyip, 'Don tehlikesi olunca üreticilerimizin bahçelerinde lastik, sap - saman veya sisleme aletleriyle yakıt (motorin) yakmaları gerekmektedir.
Bu uygulamanın komşu bahçelerde de uygulanması daha yararlı olacaktır' dedi.
Malatya Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürü Yaşar Zengin, konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada, 'Kayısı ağaçlarının meyvelerine zarar veren ilkbahar geç donları farklı iki şekilde meydana gelmektedir. Bunlardan birincisi cephesel hava hareketlerine bağlı olarak rüzgarla soğuk havanın bir yerden başka bir yere taşınması ile oluşan donlardır. Bu şekildeki donlar ilimizde nadiren meydana gelmekte ve kayısı ağaçlarına zarar vermekle birlikte, bu şekilde meydana gelen donlardan ağacın alt ve üst
dallarındaki tüm meyveler dondan zarar görebilmektedir. İlkbahar geç donlarının ikincisi ise sıcaklığın hızlı bir şekilde düşmesi sonucu meydana gelen donlardır. Gündüz güneşin etkisiyle ısınan toprak, absorbe ettiği ısıyı sakin ve bulutsuz gecelerde uzun radyasyon dalgaları ile çok hızlı bir şekilde tekrar havaya geri vermektedir. Akşamları güneşin batışıyla toprak soğumaya başlamakta ve tüm gece boyunca soğuma artarak devam etmektedir. Toprağın soğumasına paralel olarak hava sıcaklığı da azalmakta,
özellikle sabah güneşin doğmasına bir saat kala ve güneşin doğmasından itibaren ilk yarım saat içinde donun şiddeti en üst düzeye çıkmaktadır. Toprak yüzeyinde oluşan soğuk hava tabakası arazinin eğimine bağlı olarak meyilli arazilerde ve vadi yamaçlarında hızlı bir şekilde akarak çukur yerlerde veya vadi tabanlarında birikmektedir. Bu şekilde meydana gelen donlarda en düşük sıcaklık toprak seviyesi ve toprak seviyesinden 1,5-2 metre yükseklikte ölçülmektedir. İlimizde kayısı ağaçlarına zarar veren
ilkbahar geç donlarının çok önemli bölümünü radyasyon donları oluşturmaktadır. Radyasyon donlarında kayısı ağaçlarını etkileyen sıcaklık; toprak yüzeyinden 2-5 metre yükseklikteki sıcaklıktır' ifadelerini kullandı.
'Kayısı çeşitleri ilkbahar geç donları kapsamındaki düşük sıcaklıklara içinde bulundukları gelişme dönemi (çiçek tomurcuğu, çiçek ya da küçük meyve) ve düşük sıcaklığın süresine göre farklı düzeylerde zarar görmektedir. Bu dönemlerin en hassas olanı küçük meyve dönemidir. Açmış ancak henüz meyve oluşumu başlamamış çiçeklerin düşük sıcaklıklardan zarar görme düzeyi için kritik sıcaklık - 2,2 derece, yüzde 10 oranında zarar için - 2,9 ve yüzde 90 oranında zarar için - 6,4 derece gösterilmektedir. Bununla
birlikte küçük meyve döneminde don zararı için kritik sıcaklık - 1,1, yüzde 10 oranında zarar için - 2,3 ve yüzde 90 oranında zarar için - 3,3 derece gösterilmektedir. 13 Nisan akşamı - 1, - 2 C don hadisesi beklenmektedir. 14.04.2011 akşamından sonra don tehlikesi beklenmemektedir' diyen Zengin, çiftçilere şu önerilerde bulundu: 'Meteoroloji Bölge Müdürlüğü kayıtlı çiftçilerimizi cep telefonlarına kısa mesaj göndermek suretiyle don tehlikesine karşı uyarmaktadır. Mesaj ulaşır ulaşmaz hazırlığını yapan
üreticilerimizin bahçelerinde lastik, sap - saman veya sisleme aletleriyle yakıt (motorin) yakmaları gerekmektedir. Bu uygulamanın komşu bahçelerde de uygulanması daha yararlı olacaktır. Bu uygulama ile, düşük sıcaklığın ve donun süresine bağlı olarak 1, 2 derecelik koruma sağlayabilmektedir.'
Malatya Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürü Yaşar Zengin, konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada, 'Kayısı ağaçlarının meyvelerine zarar veren ilkbahar geç donları farklı iki şekilde meydana gelmektedir. Bunlardan birincisi cephesel hava hareketlerine bağlı olarak rüzgarla soğuk havanın bir yerden başka bir yere taşınması ile oluşan donlardır. Bu şekildeki donlar ilimizde nadiren meydana gelmekte ve kayısı ağaçlarına zarar vermekle birlikte, bu şekilde meydana gelen donlardan ağacın alt ve üst
dallarındaki tüm meyveler dondan zarar görebilmektedir. İlkbahar geç donlarının ikincisi ise sıcaklığın hızlı bir şekilde düşmesi sonucu meydana gelen donlardır. Gündüz güneşin etkisiyle ısınan toprak, absorbe ettiği ısıyı sakin ve bulutsuz gecelerde uzun radyasyon dalgaları ile çok hızlı bir şekilde tekrar havaya geri vermektedir. Akşamları güneşin batışıyla toprak soğumaya başlamakta ve tüm gece boyunca soğuma artarak devam etmektedir. Toprağın soğumasına paralel olarak hava sıcaklığı da azalmakta,
özellikle sabah güneşin doğmasına bir saat kala ve güneşin doğmasından itibaren ilk yarım saat içinde donun şiddeti en üst düzeye çıkmaktadır. Toprak yüzeyinde oluşan soğuk hava tabakası arazinin eğimine bağlı olarak meyilli arazilerde ve vadi yamaçlarında hızlı bir şekilde akarak çukur yerlerde veya vadi tabanlarında birikmektedir. Bu şekilde meydana gelen donlarda en düşük sıcaklık toprak seviyesi ve toprak seviyesinden 1,5-2 metre yükseklikte ölçülmektedir. İlimizde kayısı ağaçlarına zarar veren
ilkbahar geç donlarının çok önemli bölümünü radyasyon donları oluşturmaktadır. Radyasyon donlarında kayısı ağaçlarını etkileyen sıcaklık; toprak yüzeyinden 2-5 metre yükseklikteki sıcaklıktır' ifadelerini kullandı.
'Kayısı çeşitleri ilkbahar geç donları kapsamındaki düşük sıcaklıklara içinde bulundukları gelişme dönemi (çiçek tomurcuğu, çiçek ya da küçük meyve) ve düşük sıcaklığın süresine göre farklı düzeylerde zarar görmektedir. Bu dönemlerin en hassas olanı küçük meyve dönemidir. Açmış ancak henüz meyve oluşumu başlamamış çiçeklerin düşük sıcaklıklardan zarar görme düzeyi için kritik sıcaklık - 2,2 derece, yüzde 10 oranında zarar için - 2,9 ve yüzde 90 oranında zarar için - 6,4 derece gösterilmektedir. Bununla
birlikte küçük meyve döneminde don zararı için kritik sıcaklık - 1,1, yüzde 10 oranında zarar için - 2,3 ve yüzde 90 oranında zarar için - 3,3 derece gösterilmektedir. 13 Nisan akşamı - 1, - 2 C don hadisesi beklenmektedir. 14.04.2011 akşamından sonra don tehlikesi beklenmemektedir' diyen Zengin, çiftçilere şu önerilerde bulundu: 'Meteoroloji Bölge Müdürlüğü kayıtlı çiftçilerimizi cep telefonlarına kısa mesaj göndermek suretiyle don tehlikesine karşı uyarmaktadır. Mesaj ulaşır ulaşmaz hazırlığını yapan
üreticilerimizin bahçelerinde lastik, sap - saman veya sisleme aletleriyle yakıt (motorin) yakmaları gerekmektedir. Bu uygulamanın komşu bahçelerde de uygulanması daha yararlı olacaktır. Bu uygulama ile, düşük sıcaklığın ve donun süresine bağlı olarak 1, 2 derecelik koruma sağlayabilmektedir.'