Kayısı Tespitleri
Amarekan Türk Ticaret Odası (ATCOM) Başkanı, Rowan Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İhsan Işık, Malatya'da kaldığı 24 saatin ardından, 'Malatya bir iç muhasebe yapmalı ve kendi değerlerinden bir marka çıkarılmalı' dedi.
Malatya'ya bir toplantı için gelen ve 24 saat kalan profesör Işık, Malatya'nın dünyaca ünlü kayısısı ile ilgili sorunlara eğildi. Kayısının beklenen yerde olmadığını ve konuyla ilgili daha birçok şeyin yapılması gerektiğini bir ulusal gazeteye yazdığı, "Malatya'nın kutsal kayısısı" başlıklı yazısında dile getiren Prof.Dr. İhsan Işık, şu değerlendirmeleri yaptı:
"Malatya'nın Allah vergisi mucizevi yemişi kayısı. Türkiye'nin ihracat macerasında ilk günlerden beri önemli bir kalem. Bugün dünyada yaş kayısı üretiminin yaklaşık yüzde 50'si, kuru kayısı üretiminin ise yaklaşık yüzde 80'i Malatya'da gerçekleştirilmektedir. Kayısı 'kutsaldır' ama çarpmaz. Ona dokunmaya ve işlemeye başlamak şart. Yaratan bunu yaş hammadde olarak vermekte, Malatyalı biraz kafayı çalıştırıp onu kurutunca daha fazla para kazanmaktadır. Ancak, kayısının daha da işlenip katma değerinin
mutlaka artırılması gerekir. TÜBİTAK Başkanı Nüket Yetiş, MÜSİAD Teknoloji Komisyonu seminerinde bahsetmişti. Yaban mersinini bilirsiniz. Böğürtlen gibi bir meyvedir, Türkiye'de en çok Karadeniz bölgesinde yetişir. Kilo başına ham fiyatı 20 TL civarındadır. İşlenip, antioksidan vitamin hapına çevrilince kilo başına 1,000 TL'ye, kolesterol ilacına dönüştürülünce kilosu 1,300 TL'ye çıkıyor. Kayısının da bir sürü dönüşümü bilimsel olarak çalışılmalı, ticari katma değeri artırılmalıdır. Bunun için Malatya'nın
yıllardır bağrında beslediği İnönü Üniversitesi'yle güçlü bir işbirliğine ihtiyacı var. Üniversite bünyesinde kesinlikle kayısı laboratuarları kurulmalı, sanayiye destek verilmelidir. İstişare toplantısına katılan Rektör Çelik'in rivayetine göre, üniversite karaciğer naklinde Ortadoğu'da birinci, dünyada ikinciymiş. Malatya kesinlikle, dünya çapında bir üniversiteye sahip olmadıkça, layık olduğu yere varamaz. Yıllarca Amerika'ya, Avrupa'ya kaybettiğimiz beyinlerin arkasından ağıt yaktık. Ya Malatya'dan
İstanbul ve Ankara'ya göçen beyinlere ne demeli? En değerli varlıklarını başka şehirlere kaptırarak Malatya nasıl başa güreşecek? Malatya'nın okuttuğu kendi oğulları ve kızları geri dönmezse, başkasından nasıl medet bekleyecek?"
Malatya'nın iç muhasebe yaparak kendi değerlerinden bir marka çıkarması gerektiğini vurgulayan Işık, "Malatyalı olmak ayrıcalıklı olmalı. Battal Gazi gibi bir kahramana sahip olup da Malatya nasıl dünya markası olmaz? Amerika Ramboyu daha yeni keşfederken, Malatya'da 12 asır önce keşfetmiş. Hem de imanlısını ve faziletlisini! Dahası, kayısıdan Malatya niye bir maskot çıkarmıyor? Mesela bir çizgi kahraman. Temel Reisi hatırlarsınız, nami diğer Popeyes. Büyük güçlere karşı zorlanınca bir kutu ıspanak
yiyerek Süpermen kesilen Reis kayısı yiyince mübarekleşen, mukavemetleşen bir kahraman icat etmek çok mu zor? Oskar adayı "Chocolat / Çikolata" adlı film gibi Malatya arka planlı neden bir romantik kayısı filmi çekilmesin? Gönüllerde iz bırakabilirse böyle bir kayısı filmi, o zaman işte Malatya Peru'dan da Tayland'dan da turist çeker. Mardin'de çekilen dizilerin bu şehre katkısını düşünün? Yüksek düzeyde tanıtım için çok iyi edebiyatçılara, sinemacılar, pazarlamacılara ihtiyaç var. Güzel çalışılmış bir
kayısı maskotuyla, tişörtler, bardaklar, kalemler, etiketler, vs. Malatya'nın imajını her yere taşır [Bu noktaları konferansta belirttikten bir müddet sonra, TOKİ'nin Malatya'ya kayısı şeklinde bir stat yapacağı haberini okuyunca, nasıl sevindim bilemezsiniz]. Dışarıya gelen kuru kaysılarda hiç bir marka göremiyoruz. Yarın başka ülkeler kendi kayısı markalarını yaratmadan biz özgün kayısı markamızı oluşturmalı, elimizdeki nimeti kaptırmamalıyız" ifadelerini kullandı.
"Malatya, işi başından aşkın Ankara'dan medet bekleyerek bir arpa boyu yol alamaz" diyen Işık, şöyle devam etti:
"Malatya gelişmenin bir ekip işi olduğunu bilecek, tüm öz değerlerini seferber edecek. Yerel yönetimi, üniversitesi ve iş adamlarıyla iş birliğini hızlandıracak. Malatya, mutlaka yurt dışındaki ve büyük şehirlerdeki diasporasını harekete geçirmeli, şehrin plan ve projelerine onları ne yapıp edip ortak etmeli. Nitekim orada duyduğuma göre, İstanbul'daki Malatyalılar tekstil sektöründe çok aktifmişler. Üretim İstanbul ve çevresinde pahalı hale gelince, bir kısmı memleketine yatırım yapmaya başlamış.
Malatya tarihinden de ilham alabilir. Malatya, tarihte Müslümanlar için Anadolu'nun kapısı olmuş. İslam orduları Malatya üzerinden Anadolu'ya girmiş. Malatya neden şimdi ters kapı olmasın, Türkiye'nin İslam alemine giriş noktası? Herkes Batı'ya odaklanırken, Doğuya kim uzmanlaşacak? Malatya'nın İrem Bağları Yeşilyurt bölgesinde diğer gizli hazinesi kirazlarının tadına bakarken, gürül gürül dağlardan sökün eden kutsi suyun sadasını dinlerken, Malatya'da 24 altın saat gözümün önünden geçti. Ecnebiler, "Don't
work hard, work smart/ Çok çalışma, kurnaz çalış" derler. Biz hem çok hem stratejik çalışacağız. Herkese çalıştığı kadarı varsa, Allah, bize niye vermesin?"
Bakmadan Geçme
